Capillaire werking

Alles is belangrijk in dit spannende seizoen op de boerderij. In de vorige columns heb ik al het e.e.a. over de bodem en haar bewerking uitgelegd. Hier vertel ik graag over het vrijwel onbekende en in vaak volstrekt onderschatte belang van capillaire werking voor opkomst en groei van een gewas. Kortom ik neem jullie nog verder mee in de wondere wereld van de grondbewerking en gewassenteelt.

Capillaire werking, het principe vloeistof opstijgt in nauwe kanalen/vaten doordat ze onderling worden aangetrokken door moleculen. Als dit in de bodem gebeurd, stijgt het grondwater. Capillaire werking vindt ook plaats in planten en bomen. De drijvende kracht achter het transport van water zijn capillairen die de plant of boom in z`n bouw heeft gevormd. Zonder capillaire werking geen groei, geen leven.  Wat heeft de natuur toch eenvoudige maar intelligente oplossingen gemaakt!!

Wat gebeurt er nu rond het zaaien of planten van een gewas?
Door het bewerken van de grond worden de capillairen in het bovenste laagje verstoord. Dat bewerkte laagje is meestal veel luchtiger dan de lagen eronder. Als een boer z`n bewerkingen en het erop volgende zaaien of planten goed uitvoert, zorgt hij ervoor dat het zaad of de onderkant van de plantkluit goed contact maakt met de onverstoorde grond. Alleen dan doet de geweldige capillaire werking z`n werk en voorziet deze het zaai- of plantgoed van voldoende water om te ontkiemen en goed te wortelen; ook onder erg droge omstandigheden. Al bij slechts een paar millimeter afstand is tussen het zaad en de onverstoorde ondergrond kan het zaaisel verdrogen.Je kunt je afvragen waarom we de grond eigenlijk bewerken als die capillaire werking zo belangrijk is? Welnu daartoe worden we vaak gedwongen ivm het onkruid, waardoor we soms een dieper moeten bewerken dan gewenst. Vrijwel altijd is het ook belangrijk om een vlak zaai- of plantbed te creëren om latere werkzaamheden (schoffelen, oogsten) succesvol te kunnen verrichten.

Ook voor de groei later
Niet alleen voor de opkomst van een gewas is capillaire werking van het allergrootste belang. Ook voor de latere groei speelt het verschijnsel een grote rol. Als het gewas enige omvang krijgt, meestal zo`n 2 maanden na het zaaien, is de behoefte aan water groot. Vaak veel groter dan de regenval in die tijd. Het verschil tussen regenval en gewasbehoefte moet uit de grond komen. Bij veel organische stof (biologisch leven) en kleideeltjes is er ook een groot vermogen om water vast te houden. Dan is de grond ook in staat om gewassen gedurende meerdere maanden van voldoende water te voorzien.  De capillaire werking, die  ervoor zorgt dat water vanuit grondwaterniveau zich naar de plant-wortelzone beweegt, voegt in die gevallen vaak het dubbele toe aan wat een bodem van nature aan vocht in zich heeft. Als boer kan je “werken”aan een betere capillaire werking; vaak door bewerkingen weg te laten, door ze minder diep en intensief te doen, door de grond niet of in slechts lichte mate te verdichten en door het zoveel mogelijk “groen” houden van je land. Plantengroei brengt voortdurende wortelgroei met zich mee; en worteltjes maken ook weer kanaaltjes in de grond; soms waar ze eerder niet bestonden.

Leuk om te zien: https://www.youtube.com/watch?v=40nnh9NVhGk